ગુજરાતી સાહિત્યની મુખ્ય કૃતિઓ
➤ સિંધુડો :-ઝવેરચંદ મેઘાણી.
➤ ધીંગામસ્તી :- સુરેશ દલાલ.
➤ આગંતુક :- ધીરુબહેન પટેલ.
➤ હંસાઉલી :- અસાઈત ઠાકર.
➤ ચંપકચાલીસા :- લાભશંકર ઠાકર.
➤ આંગળિયાત :- જોસેફ મેકવાન.
➤ સરસ્વતીચંદ્ર :- ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠી.
➤ તારીખનું ઘર :- સુરેશ દલાલ.
➤ માનવીની ભવાઈ :- પન્નાલાલ પટેલ.
➤ ઈટ્ટાકિટ્ટા :- સુરેશ દલાલ.
➤ લોહીની સગાઈ :- ઈશ્વર પેટલીકર.
➤ ગઠરિયાશ્રેણી :- વિનોદ ભટ્ટ.
➤ ઈસપના પાત્રો :- ગિજુભાઈ બધેકા.
➤ મિથ્યાભિમાન :- કવિદલપતરામ.
સમૂળી ક્રાંતિ :- કિશોરલાલ મશરૂવાળા.
નિકુંડમાં ઉગેલું ગુલાબ :- નારાયણ દેસાઈ.
માણસાઈના દીવા :- ઝવેરચંદ મેઘાણી.
અલગારી રખડપટ્ટી :- રસિક ઝવેરી.
પાટણની પ્રભુતા :- કનૈયાલાલ મુનશી.
કેન્દ્ર અને પરીઘ :- યશવંત શુક્લ.
અમૃતા :- રઘુવીર ચૌધરી.
સત્યના પ્રયોગો :- ગાંધીજી.
શર્વિલક :- રસિકલાલ પરીખ.
જનમટીપ :- ઈશ્વર પેટલીકર
ભદ્રંભદ્ર :- ૨મણભાઈ નીલકંઠ.
એક ઉંદર અને જદુનાથ :- લાભશંકર ઠાકર.
સાત પગલા આકાશમાં :- કુંદનિકા કાપડિયા.
અંધારી ગલીમાં સફેદ ટપકા :- હિમાંશી શેલત.
નિશીથ :- ઉમાશંકર જોષી.
ધ્વનિ :- રાજેન્દ્ર શાહ.
આ માધવ ક્યાંય નથી મધુવનમાં :-હરીન્દ્ર દવે.
ગુજરાતી સાહિત્યની મુખ્ય કૃતિઓ
મરણટીપ :- જયંતીલાલ ગોહેલ.
ટોળા , અવાજ , ઘોંઘાટ :- લાભશંકર ઠાકર.
ધરતીનું લૂણ :- સ્વામી આનંદ.
સાપના ભારા :- ઉમાશંકર જોષી.
ભારેલો અગ્નિ :- રમણલાલ વ.દેસાઈ.
સ્વીડનબોર્ગના ધર્મવિચાર :- કવિ કલાપી.
વનાંચલ :- જયંત પાઠક.
લીલુડી ધરતી :- ચુનીલાલ મડિયા.
મળેલા જીવ :- પન્નાલાલ પટેલ.
રાઈનો પર્વત :- રમણભાઈ નીલકંઠ.
દક્ષિણાયન :- સુન્દરમ્ .
ગોવિંદે માંડી ગોઠડી :- બકુલ ત્રિપાઠી.
ગ્રામલક્ષ્મી :- રમણલાલ વ . દેસાઈ.
અમાસના તારા :- કિશનસિંહ ચાવડા.
ચાંદાપોળી :- ચંદ્રવન મહેતા.
પ્રથમ મહિલા
વડાપ્રધાન :- ઈન્દિરા ગાંધી.
પ્રથમ મહિલા લોકસભા અધ્યક્ષ :- મીરાંકુમાર પ્રથમ.
મહિલા રાજ્યપાલ :- સરોજિની નાયડુ.
પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી :- સુચેતા કૃપલાની.
જ્ઞાનપીઠ વિજેતા પ્રથમ મહિલા :- આશાપૂર્ણા દેવી.
SBI ના પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ :- અરુંધતી ભટ્ટાચાર્ય.
બુકર પ્રાઈઝ વિજેતા પ્રથમ મહિલા :- અરુંધતી રોય.
પ્રથમ મહિલા રેલવે મંત્રી :- મમતા બેનરજી.
પ્રથમ મહિલા મુખ્ય માહિતી કમિશનર :- દીપક સંધુ.
પ્રથમ મહિલા ક્રાંતિકારી :- મેડમ ભીખાઈજી કામા.
પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ :- ડૉ.રાજેન્દ્રપ્રસાદ.
પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ :- સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન.
ભારતનું જાણવા જેવું
નોબેલ મેળવનાર પ્રથમ ભારતીય :- રવીન્દ્રનાથ ટાગોર.
પ્રથમ જહાજ :- INS કાવેરી.
પ્રથમ પરમાણુ જહાજ :- INS ચક્ર.
પ્રથમ પરમાણુ રિએક્ટર :- અપ્સરા.
પ્રથમ મૂંગી ફિલ્મ :- રાજા હરિશ્ચંદ્ર.
પ્રથમબોલતી ફિલ્મ :- આલમઆરા.
પ્રથમ રેલવે :- થાણે અને મુંબઈ વચ્ચે.
પ્રથમ ઈલેક્ટ્રિક રેલવે :- મુંબઈ - કુર્લા.
વચ્ચે પ્રથમ ખનિજ તેલ કૂવો :- દિગ્બોઈ ( આસામ ).
સૌથી ઊંચુ શિખર :- ગોડવિન ઓસ્ટિન ( K2 ).
સૌથી લાંબો નેશનલ હાઈવે :- નં .7.
સૌથી વધુ જંગલો ધરાવતું રાજ્ય :- મધ્યપ્રદેશ.
સૌથી લાંબા અંતરની ટ્રેન :- વિવેક એક્સપ્રેસ.
સૌથી મોટું સ૨ોવ૨ :- વુલર સરોવર ( જમ્મુ કાશ્મીર ).
સૌથી મોટું ખારા પાણીનું સરોવર :- સાંભર ( રાજસ્થાન )
મહાનુભાવોના ઉપનામ
આચાર્ય :-વિનોબા ભાવે.
ગુરુદેવ :- રવીન્દ્રનાથ ટાગોર.
ભારતીય આઈનસ્ટાઈન :- નાગાર્જુન.
ભારતીય ન્યૂટન :- બ્રહ્મગુપ્ત.
ભારતના બિસ્માર્ક :- સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ.
નેતાજી :- સુભાષચંદ્ર બોઝ.
લોકનાયક :- જયપ્રકાશ નારાયણ.
ગ્રાન્ડઓલ્ડમેન ઓફ ઈન્ડિયા :- દાદાભાઈ નવરોજી.
મિસાઈલ મેન :- એપીજે અબ્દુલ કલામ.
મિસાઈલ વુમન :- ટેસી થોમસ.
ભારતનો નેપોલિયન :- સમુદ્રગુપ્ત.
અંગ્રેજી કવિતાઓના પિતા :-જ્યોફી ચોસર.
ભારતીય ફિલ્મોના પિતા :- દાદાસાહેબ ફાળકે.
ભારતના શેક્સપિયર :- કવિ કાલિદાસ.
રાજાજી :- સી . રાજગોપાલાચારી.
જાણીતા પુરસ્કાર
દાદાસાહેબ ફાળકે પુરસ્કાર :- ફિલ્મ.
જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર :- સાહિત્ય.
ગ્રેમી પુરસ્કાર :- સંગીત.
શાંતિસ્વરૂપ ભટનાગર પુરસ્કાર :- વિજ્ઞાન.
ધન્વંતરી પુરસ્કાર :- તબીબી.
પુલિત્ઝર પુરસ્કાર :- પત્રકારત્વ.
બોરલોગ પુરસ્કાર :- કૃષિ.
ટેમ્પલટન પુરસ્કાર :- ધર્મ.
મૂર્તિદેવી પુરસ્કાર :- સાહિત્ય.
વિઝડન પુરસ્કાર :- ક્રિકેટ.
દ્રોણાચાર્ય પુરસ્કાર :- ૨મત - ગમતની તાલીમ આપનાર કોચને.
ભારતનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર :- ભારતરત્ન.
એશિયાનો નોબેલ પુરસ્કાર :- રેમન મેગ્સેસે પુરસ્કાર.
બુકર પુરસ્કાર, સાહિત્ય ઓસ્કાર :- ફિલ્મ.
મુખ્ય સ્થાપકો
બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટી :- મદનમોહન માલવીય ( 1916 )
અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટી :- સર સૈયદ અહેમદ ખાન.
શાંતિનિકેતન અને વિશ્વભારતી :- રવીન્દ્રનાથ ટાગોર.
સુવર્ણ મંદિ૨ :- ગુરુ અર્જુન દેવ.
નાલંદા યુનિવર્સિટી :- કુમારગુપ્ત.
વિક્રમશીલા યુનિવર્સિટી :- ધર્મપાલ.
ભારતમાં મુસ્લિમ સામ્રાજ્ય :- કુત્બુદ્દીન ઐબક.
વિજયનગર સામ્રાજ્ય :- હરિહર અને બુક્કા.
ચાર મિનાર ( હૈદરાબાદ ) :- કુતુબશાહ.
અમૃતસર શહેર :- ગુરુ રામદાસ.
તિરુપતિ બાલાજી મંદિર :- રામાનુજાચાર્ય.
દીન - એ - ઈલાહીધર્મ :- અકબર.
ન્યાય માટેસોનાની સાંકળ :- જહાંગીર.
મયૂરાસન :- શાહજહાં.
ભારતમાં રેલવે લાઈન :- લોર્ડ ડેલહાઉસી.
વારાણસીમાં સેન્ટ્રલ હિન્દુ કોલેજ :- ડૉ.એની બેસન્ટ.
લંડનમાં ઈન્ડિયન હોમરૂલ સોસાયટી :- શ્યામજીકૃષ્ણ વર્મા.
સત્ય શોધક સમાજ :- જ્યોતિબા ફુલે.
હિન્દુ મહાસભા :- મદનમોહન માલવીય.
બ્રિટિશ સાર્વજનિક સભા :- દાદાભાઈ નવરોજી.
હરિજન સેવક સંઘ :- મહાત્મા ગાંધી.
ફોરવર્ડબ્લોક :- સુભાષચંદ્ર બોઝ.
બેલૂર મઠ :- સ્વામી વિવેકાનંદ.
રેડક્રોસ :- હેનરી ડ્યુનેન્ટ.
આઝાદ હિન્દ ફોજ :- રાસબિહારી બોઝ.
આર્યસમાજ :- સ્વામી દયાનંદ સરસ્વતી.
આત્મીય સભા :- રાજા રામમોહનરાય.
રામકૃષ્ણ મિશન :- સ્વામી વિવેકાનંદ.
શારદાસદન :- ૨માબાઈ.
જાણીતા સમાધિ સ્થળો
રાજઘાટ :- મહાત્મા ગાંધી.
વિજયઘાટ :- લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી.
અભયઘાટ :- મોરારજી દેસાઈ ( અમદાવાદ ).
કિસાનઘાટ :- ચૌધરી ચરણસિંહ.
નારાયણઘાટ :- ગુલઝારીલાલ નંદા.
શક્તિસ્થળ :- ઈન્દિરા ગાંધી.
વીરભૂમિ :- રાજીવ ગાંધી.
મહાપ્રયાણઘાટ :- ડૉ.રાજેન્દ્રપ્રસાદ.
શાંતિવન :- જવાહરલાલ નેહરું.
ચૈત્રાભૂમિ :- બાબા સાહેબ આંબેડકર.
સમતાસ્થળ :- જગજીવનરામ.
એકતા સ્થળ :- જ્ઞાની ઝેલસિંહ.
કર્મભૂમિ :- શંકરદયાળ શર્મા.
ઉદયભૂમિ :- કે.આર. નારાયણન.
નર્મદાઘાટ :- ચીમનભાઈ પટેલ ( ગાંધીનગર ).
જાણીતા પુસ્તકો
પંચતંત્ર :- વિષ્ણુ શર્મા.
અષ્ટાધ્યાયી :- પાણિની.
અર્થશાસ્ત્ર :- ચાણક્ય.
કિતાબુલ હિંદ :- અલબરુની.
મુદ્રા રાક્ષસ :- વિશાખાદત્ત.
ધસેતાનિક વર્સીસ :- સલમાન રશ્દી.
બીજક :- કબીર.
મહાભારત :- વેદ વ્યાસ.
માઈન કામ્ફ :- એડોલ્ફ હિટલર.
માલતી માધવ , ઉત્તરરામચરિતઃ :- ભવભૂતિ.
અભિજ્ઞાનશાકુંતલમ , રઘુવંશમ , મેઘદૂતમ :- કાલિદાસ.
આઈને અકબરી ( અકબરનામા ) :- અબુલ ફઝલ.
ધ ગોડ ઓફ સ્મોલ થિંગ્સ :- અરુંધતી રોય.
લજ્જા :- તસ્લિમા નસરીન.
ભારત ભારતી :- મૈથિલીશ્રણ ગુપ્ત.
ઈગ્નાઈટેડ માઈન્ડ્સ :- અબ્દુલ કલામ.
હેમલેટ , ઓથેલો :- શેક્સપિયર.
ગીતાંજલિ , ગોરા :- રવીન્દ્રનાથટાગોર.
ટ્રેનટુ પાકિસ્તાન :- ખુશવંતસિંહ.
ડિસ્કવરી ઓફ ઈન્ડિયા :- જવાહરલાલ નેહરુ.
નિધન્ટુ : ધન્વંતરી.
બુદ્ધચરિતમ :- અશ્વઘોષ.
નેચરલ હિસ્ટ્રી :- પ્લિની.
યામા :- મહાદેવી વર્મા.
માલગુડી ડેસ :- આર. કે. નારાયણ.
સંસદ કે તીન શતક :- અટલ બિહારી વાજપેયી.
રાજનીતિ કી ૨૫ટીલી રાહે :- અટલ બિહારી વાજપેયી.
હિન્દુ વ્યૂ ઓફ લાઈફ :- એસ . રાધાકૃષ્ણન.
ધટેલ ઓફ ટુ સિટીઝ :- ચાર્લ્સ ડિકન્સ.
ચિત્રાંગદા :- રવીન્દ્રનાથ ટાગોર.
વોલ્ટર આઈઝેકશન :- સ્ટીવ જો જીવન ઉપર.
મહત્ત્વના દિવસો
9 જાન્યુઆરી :- પ્રવાસી ભારતીય દિવસ.
12 જાન્યુઆરી :- રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ.
25 જાન્યુઆરી :- રાષ્ટ્રીય મતદાતા દિવસ.
28 ફેબ્રુઆરી :- રાષ્ટ્રીય વિજ્ઞાન દિવસ.
૪ માર્ચ :- વિશ્વ મહિલા દિવસ.
24 માર્ચ :- વિશ્વ ક્ષયદિવસ.
22 એપ્રિલ :- વિશ્વ પૃથ્વી દિવસ.
21 જૂન :- આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ.
1 જુલાઈ :- ડોકટર દિવસ.
11 જુલાઈ :- વિશ્વ વસતી દિવસ.
29 ઓગસ્ટ :- રાષ્ટ્રીય રમત દિવસ.
5 સપ્ટેમ્બર :- રાષ્ટ્રીયશિક્ષક દિવસ.
2 ઓકટોબર :- ગાંધી જયંતી.
31 ઓકટોબર :- સરદાર પટેલ જયંતી.
7 નવેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય કેન્સર.
11 નવેમ્બર :- શિક્ષણદિવસ.
14 નવેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય બાળદિવસ , વિશ્વમધુપ્રમેહ દિવસ.
26 નવેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય કાયદાદિવસ.
1 ડિસેમ્બર :- વિશ્વ એઈડ્સ દિવસ.
2 ડિસેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય પ્રદૂષણ નિવારણ દિવસ.
2 ડિસેમ્બર :- વિશ્વ કમ્પ્યૂટર સાક્ષરતા દિવસ.
23 ડિસેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય ખેડૂત દિવસ.
25 ડિસેમ્બર :- રાષ્ટ્રીય સુશાસન ( Good Governance ) દિવસ.
મહત્ત્વના તહેવારો
પોંગલ :- તમિલનાડુ , કર્ણાટક , આંધ્રપ્રદેશ , તેલંગાણા.
વૈશાખી :- પંજાબ.
ગુડી પડવો :- મહારાષ્ટ્ર.
ઓણમ :- કેરળ.
દુર્ગાપૂજા :- પશ્ચિમ બંગાળ.
ભારતીય ઈતિહાસનું જાણવા જેવું
રાવી નદીનું પ્રાચીન નામ : પરુષણી
ગાયત્રીમંત્રના રચયિતા વિશ્વામિત્રઋષિ
ગાયત્રી મંત્રનો ઉલ્લેખ ઃ ઋગ્વેદના ત્રીજા મંડળમાં
સંગીતની ગંગોત્રી : સામવેદ
ગદ્ય અને પદ્ય સ્વરૂપે વેદ : યજુર્વેદ
ઉપનિષદોની સંખ્યાઃ 108
સાંખ્યદર્શન'ના રચયિતા કપિલમુનિ :
યોગદર્શન નારચયિતા : પતંજલિ
ન્યાયદર્શન ના રચયિતા ઃ ગૌતમ '
ઉત્તરમીમાંસા'ના રચિયતાઃ બાદરાયણ '
પૂર્વમીમાંસા'ના રચયિતા : જૈમિની
• મનુષ્યના નિધન સમયે વંચાતું પુરાણ : ગરૂડપુરાણ
• રામાયણના રચયિતા : વાલ્મિકી ઋષિ
• મહાભારતનું જૂનું નામ : જયસંહિતા
: • જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદ
♦ જૈન ધર્મના 23 મા તીર્થંકર : પાર્શ્વનાથ
જૈન ધર્મના 24 મા તીર્થંકર : મહાવીર સ્વામી
પ્રથમ જૈન સભા : પાટલીપુત્ર ( ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય )
♦ દ્વિતીય જૈન સભા : વલભી ( ધ્રુવસેનપ્રથમ )
મહાવી ૨ સ્વામીનું જન્મ સ્થળ : કુંડગ્રામ , વૈશાલી
• ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મ સ્થળ : લુમ્બિની
• ગૌતમ બુદ્ધનું મૂળ નામ સિદ્ધાર્થ • :
• ગૌતમ બુદ્ધનો પ્રથમ ઉપદેશઃ સારનાથ ( ધર્મચક્ર પરિવર્તન )
♦ બૌદ્ધ સંઘને ' કદંબ વેણ ' વન ભેટ આપનાર બિંબિસાર •
બીજો ૫૨ શુરામ : મહાપદ્મનંદ
• સિકંદરનો જન્મ મેસેડોનિયા
મૌર્ય સામ્રાજ્યનો સ્થાપક : ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય
• પુત્ર અને પુત્રીને બૌદ્ધ ધર્મના પ્રચાર અર્થે શ્રીલંકા મોકલનાર : સમ્રાટ અશોક
અશ્વમેઘ પુનરુદ્ધાર યુગઃ શૃંગ વંશ ( પુષ્યમિત્ર શૃંગ )
♦ સાતવાહન વંશના સ્થાપક સિમુક
ભારતીય ઈતિહાસનું જાણવા જેવું
♦ પોતાને આંધ્રો તરીકે ઓળખાવનાર : સિમુક
• ગુપ્ત સામ્રાજ્યની રાજભાષા : સંસ્કૃત
• શૂન્યની શોધ અને દશાંશ પદ્ધતિના જનક : આર્યભટ્ટ
• સર્જરીના પિતા : સુશ્રુત
• દાનવીર અને શિલાદિત્ય તરીકે ઓળખઃ હર્ષવર્ધન
• 5 વર્ષે પ્રયાગ ( અલ્લાહાબાદ ) માં ધર્મ પરિષદ યોજના૨ :- હર્ષવર્ધન
• પ્રાચીન ભારતનો અંતિમ મહાન સમ્રાટ હર્ષવર્ધન
અજયમેરુ ( અજમે૨ ) નગર વસાવનાર ઃ જયરાજ
• હિન્દીનાપ્રથમ કાવ્ય ' પૃથ્વીરાજ રાસો'ના રચિયતાઃ ચંદબરદાઈ
ગુલામ વંશનો સ્થાપક : કુત્બુદ્દીન ઐબક
• ઈલ્તુમિશના પુત્રી : રઝિયા સુલતાન
ભારતના પ્રથમ સ્ત્રી રાજ્યકર્તાઃ રઝિયા સુલતાન
ભારતમાં પારસી તહેવાર નવરોઝ શરૂ કરાવનાર ગ્યાસુદ્દીન બલ્બન
• આર્થિક સુધારા અને ભાવનિયમન માટે જાણીતા અલાઉદ્દીન ખલજી
• તરંગી સુલતાન : મોહંમદ બિન તુઘલક
• ' દીવાન - એ - બંદગાહ'ની રચનાઃ ફિરોઝશાહ તુઘલક
• ' દીવાન - એ - ખેરાત'ની રચનાઃ ફિરોઝશાહ તુઘલક
ખેતીવાડી માટે ' દીવાન - એ - કોહી'ની રચનાઃ મોહંમદ બિન તુઘલક
• સલ્તનત યુગનો અકબર ઃ ફિરોઝશાહ તુઘલક
• શંકરાચાર્યનો જન્મ ઃ કાલડી ( કેરળ )
♦ કબીરના ગુરુ : રામદાસ
• ગુરુ નાનકનો જન્મઃ તલવંડી
ગુરુમુખી લિપિના જનક : અંગદેવ •
• ઔરંગઝેબે વધ કર્યો હોય તેવા શીખ ગુરુ : તેગબહાદુર ( નવમા )
ગરીબનવાઝતરીકે ઓળખઃ શેખ ખ્વાજા મોઈનુદ્દીન ચિશ્તી
તબલાં અને ગિટારના શોક અમીર ખુશરો
ભારતીય ઈતિહાસનું જાણવા જેવું
• બાબરનું મૂળ નામઃ ઝહીરઉદ્દીન મોહંમદ
ગ્રાન્ડટ્રેક રોડની મરામત કરાવનાર શાસક : શેરશાહમૂરિ
• પાણીપતના બીજા યુદ્ધમાં અકબરે હાર આપી : હેમુને
• ચિત્રકલાનો સુવર્ણકાળઃ જહાંગીર •
સ્થાપત્યનો સુવર્ણકાળ : શાહજહાં
• દક્ષિણનો તાજમહલ : બીબી કા મકબરા ( ઔરંગાબાદ )
મરાઠા સામ્રાજ્યના સ્થાપક : શિવાજી
શિવાજીના માતાનું નામ ઃ જીજાબાઈ
ભારત આવનાર પ્રથમ પોર્ટુગીઝયાત્રીઃ વાસ્કો - દ - ગામા ( ઈ.સ. 1498 - કાલિકટ )
• ભારતના પ્રથમ પોર્ટુગીઝ ગવર્નર : ધ અલ્મેડો
♦ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની સ્થાપના ઈ.સ. 1600 ( બ્રિટનમાં )
જિલ્લામાં કલેક્ટરની નિમણૂક કરનાર ઃ વોરનહેસ્ટિંગ્સ
ભારતમાં સનદી સેવાઓની શરૂઆત કરાવનાર લોર્ડ કોર્નવોલિસ
• સહાયકારી યોજના માટે જાણીતા : લોર્ડ વેલેસ્લી
ખાલસા નીતિ અમલમાં મૂકનાર : લોર્ડ ડેલહાઉસી
1857 ના પ્રથમ શહીદ : મંગલ પાંડે
બ્રહ્મોસમાજના સ્થાપક : રાજા રામમોહનરાય •
આર્યસમાજના સ્થાપક : દયાનંદ સરસ્વતી
• દયાનંદ સરસ્વતીનું મૂળ નામઃ મૂળશંકર
• રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપનાઃ સ્વામીવિવેકાનંદ
સ્વામીવિવેકાનંદનું મૂળ નામ : નરેન્દ્રનાથ દત્ત
• ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના સ્થાપક : એ.ઓ. હ્યુમ •
ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના પ્રથમ મુસ્લિમ અધ્યક્ષ : બદરુદ્દીન તૈયબજી •
• ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના સૌથી યુવા અધ્યક્ષ અબુલ કલામ આઝાદ
ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ : એની બેસન્ટ
ગાંધીજીનો પ્રથમ સત્યાગ્રહ : ચંપારણ સત્યાગ્રહ
ભારતીય ઈતિહાસનું જાણવા જેવું
• ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના પ્રથમ ભારતીય અધ્યક્ષઃ સરોજિની નાયડુ
• અભિનવ ભારત ( પહેલાં મિત્રમેલા સંગઠન ) ના સ્થાપકઃ વીર સાવરકર
• ગાંધીજીએ કાળો કાયદો કહ્યો : રોલેટ એક્ટ
• મોતીલાલ નેહરુએ નો અપીલ , નો દલીલ , નો વકીલનો કાયદો કહ્યો : રોલેટ એક્ટ
• જલિયાંવાલાબાગ હત્યાકાંડ માટે જવાબદાર અધિકારીઃ જનરલ ડાયર
ચૌરી - ચૌરા બનાવઃ ગોરખપુર ( ઉત્તરપ્રદેશ )
• ત્રણેય ગોળમેજી પરિષદમાં ભાગ લેનાર : બાબા સાહેબ આંબેડકર
• પ્રથમ વ્યક્તિગત સત્યાગ્રહી : વિનોબા ભાવે
• ' આઝાદ હિંદ ફોજ'ના સેનાપતિ બિહારી બોઝ
• ' આઝાદ હિંદ ફોજ'ના સેનાપતિ : કેપ્ટન મોહનસિંહ
• ભારતનો ઉદ્ધારક : લોર્ડ રિપન
♦ ‘ આઝાદ હિંદ ફોજ’નું નેતૃત્વ સંભાળનાર : સુભાષચંદ્ર બોઝ
ઈન્ડિયન પીનલ કોડ પસાર થયો ઃ લોર્ડ કેનિંગ
• રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના સ્થાપક : ડૉ . હેડગેવાર
• ગાંધીજીના રાજકીય ગુરુ : ગોપાલકૃષ્ણ ગોખલે
• ગાંધીજીના આધ્યાત્મિક ગુરુ : શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
• ભારતરત્ન મેળવનાર પ્રથમ વિદેશી : ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાન
ભારતમાં અશાંતિનાજનક : બાળ ગંગાધર ટિળક
• સુભાષચંદ્ર બોઝનો જન્મ : કટક ( ઓડિશા )
સિંગાપુરમાં કામચલાઉ સરકારના રચયિતાઃ સુભાષચંદ્ર બોઝ
સ્વરાજપાર્ટીના સ્થાપક : મોતીલાલ નેહરુ અને ચિત્તરંજનદાસ
• ' સારે જહાં સે અચ્છાહિંદોસ્તા'ના રચયિત મોહમ્મદ ઈકબાલ
ભારતની ભૂગોળનું જાણવા જેવું
ઉત્તરી બિંદુ : ઈન્દિરા કોલ ( જમ્મુ - કાશ્મીર )
દક્ષિણી બિંદુ : * • ઈન્દિરા પોઈન્ટ ( આંદામાન - નિકોબાર ટાપુ )
પશ્ચિમી બિંદુ : સિરક્રીક ( ગુજરાત )
પૂર્વી બિંદુ : વાલાંગુ ( અરુણાચલપ્રદેશ )
• ક્ષેત્રફળની દ્રષ્ટિએ સૌથી મોટું રાજ્ય ઃ રાજસ્થાન
• ગંગા નદીનો ઉદ્દભવઃ ગંગોત્રી ( ઉત્તરાખંડ )
ગંગાની એક શાખાનું પશ્ચિમ બંગાળમાં નામઃ હુગલી
• ગંગાની બીજી શાખાનું બાંગ્લાદેશમાં નામ ઃ પદ્મા
• પશ્ચિમ બંગાળમાં સુંદરવન ડેલ્ટાનું નિર્માણ ગંગા અને બ્રહ્મપુત્રા દ્વારા
• બિહારનું દુ : ખઃ કોસી નદી
• બ્રહ્મપુત્રાનું તિબેટમાં નામ : ત્સાંગપો
• બ્રહ્મપુત્રાનું અણાચલમાં નામ : દિહીંગ
» * બ્રહ્મપુત્રાનું બાંગ્લાદેશમાં નામઃ જમુના
મજૂલી દ્વીપનું નિર્માણ બ્રહ્મપુત્રા નદી ઉપર ( આસામમાં )
• પન્ના ટાઈગરરિઝર્વ : મધ્યપ્રદેશ
• જીમ કોર્બેટ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન : ઉત્તરાખંડ
• ભારતનો પ્રથમ નેશનલ પાર્ક : જીમ કોર્બેટ
ભાખડા બંધ : સતલજ નદી ઉપર
• નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝ આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટ ( ડમડમ ) : કોલકાતા
♦ કાઝીરંગા નેશનલ પાર્ક : જોરહાટ ( આસામ )
• એક શીંગી ગેંડા માટે જાણીતો નેશનલ પાર્કઃ કાઝીરંગા
♦ પિન્ક સિટી તરીકે જાણીતું ઃ જયપુર
પર્વતોની રાણી : મસુરી ( ઉત્તરાખંડ )
♦ દિલ્હીનું પ્રાચીન નામઃ હસ્તિનાપુર
ભારતની સૌથી મોટી નદી પરિયોજનાઃ નર્મદા
• ભારતની ઉત્તર - દક્ષિણ લંબાઈ : 3214 કિ .મી .
• ભારતની પૂર્વ - પશ્ચિમ લંબાઈ : 2933 કિ.મી.
ભારતની સમગ્ર દરિયાઈસરહદ . 7516 કિ.મી .
ભારતની ભૂગોળનું જાણવા જેવું
તેલંગાણા સાથે સરહદ બનાવતા રાજ્યો ઃ આંધ્રપ્રદેશ , કર્ણાટક , મહારાષ્ટ્ર , છત્તીસગઢ , ઓડિશા
• કર્કવૃત્ત ભારતમાં 8 રાજ્યોમાંથી
• સમુદ્રતટ ધરાવતા રાજ્યો : 9 :
• સમુદ્રતટ ધરાવતા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો : 5
• સૌથી વધુ રાજ્યો સાથે સરહદ બનાવતું રાજ્ય ઃ ઉત્તરપ્રદેશ
• એકમાત્ર રાજ્ય સાથે સરહદ બનાવતા રાજ્યો સિક્કિમ ( પશ્ચિમ બંગાળ સાથે ) , મેઘાલય ( આસામ સાથે )
ત્રણ બાજુએ બાંગ્લાદેશથી ઘેરાયેલું રાજ્ય : ત્રિપુરા
• સૌથી વધુ નગરો ધરાવતું રાજ્ય ઃ ઉત્તરપ્રદેશ
• સૌથી ઓછા નગરો ધરાવતું રાજ્ય ઃ મેઘાલય
• વસતીની દ્રષ્ટિએ સૌથી નાનું રાજ્ય : સિક્કિમ
• વિસ્તારની દ્રષ્ટિએ સૌથી નાનું રાજ્ય ઃ ગોવા
• પાકિસ્તાન સાથે જોડાયેલા રાજ્યો ઃ ગુજરાત , રાજસ્થાન , પંજાબ , જમ્મુ - કાશ્મીર
મહત્ત્વના ગ્રહો
સૂર્યથી સૌથી નજીકનો ગ્રહ : બુધ
પૃથ્વીનો સૌથી નજીકનો ગ્રહ : શુક્ર
સૌથી વધુ ચમકતો ગ્રહઃ શુક્ર
• પૃથ્વીનો જુડવા ગ્રહ : શુક્ર
• પૃથ્વીનો એકમાત્ર ઉપગ્રહ : ચંદ્ર
લાલ ગ્રહ : મંગળ
યુદ્ધનો દેવતા : મંગળ
• ફોબોસ અને ડીમોસ બે ઉપગ્રહ : મંગળના
♦ નીક્સ ઓલંપિયા પર્વત ઃ મંગળ ઉપર
સૂર્યમંડળનો સૌથી મોટો ગ્રહ ઃ ગુરુ
♦ સૌરમંડળનો બીજો સૌથી મોટો ગ્રહ : શનિ
• શનિનો સૌથી મોટો ઉપગ્રહ : ટાઈટન
• શનિનો સૌથી નાનો ઉપગ્રહ : થીમસ
• શનિની વિપરીત દિશામાં પરિક્રમાઃ ફોવે ઉપગ્રહની
• મૃત્યુનો ગ્રહઃ પ્લુટો
ચંદ્ર ઉપર દેખાતા ધૂળના મેદાન શાંતિસાગર
સામાન્ય વિજ્ઞાનનું જાણવા જેવું
રતાંધળાપણું વિટામિન- A ની ઉણપ
• એનીમિયા : વિટામિન- B12 ની ઉણપ
• સ્કર્વી : વિટામિન- C ની ઉણપ
• લોહી ન જામવું ઃ વિટામિન- K ની ઉણપ
• પ્લેગથી પ્રભાવિત થતું અંગઃ ફેફસાં
• ન્યૂમોનિયાથી પ્રભાવિત થતું અંગઃ ફેફસાં
• ડિપ્થેરિયાથી પ્રભાવિત થતું અંગ ઃ શ્વાસનળી
♦ AIDS નું પૂરું નામઃ AcquiredImmuno Deficiency Syndrome
♦ મેલેરિયા માટે જવાબદાર મચ્છર : માદા એનોફિલિસ
ઉજળું સોનું કપાસ
♦ ભારતનું સ્વર્ણિમ તંતુ : શણ
♦ શતાબ્દી વૃક્ષ : ખજૂર -
કલ્પવૃક્ષ : નાળિયેર
♦ ચમત્કારી વૃક્ષઃ કીવી --
આ મધમાખી ઉછેર : એપીકલ્ચર
ગેરુ રોગ ઃ ઘઉં અને મગફળીમાં
• ખડખડિયો રોગઃ ડાંગર
• કેન્સર જેવા રોગની સારવાર કીમોથેરાપી
• પક્ષીઓનું અધ્યયન ઓરનીથોલોજી
• જીનેટિક કોડના શોધક ઃ હરગોવિંદ ખુરાના
• શીતળાની રસીના શોધક : એડવર્ડ જેનર
• દૂધની ઘનતાનું માપનઃ લેક્ટોમીટર
• સમુદ્રની ઊંડાઈનું માપનઃ ફેશોમીટર
• હૃદયના ધબકારાની અસર : કાર્ડિયોગ્રામ
• ધરતીકંપની તીવ્રતાનું માપનઃ સીસ્મોગ્રાફ
• દબાણનું માપન : બેરોમીટર
• સ્ટીમ એન્જિનના શોધક : જેમ્સ વોટ
• કમ્પ્યૂટરના શોધક : ચાર્લ્સ બેબેજ
• કેસ્કોગ્રાફના શોધક : જગદીશચંદ્ર બોઝ
ડાયનેમાઈટના શોધક : આલ્ફ્રેડ નોબેલ
સામાન્ય વિજ્ઞાનનું જાણવા જેવું
સાપેક્ષતાનો સિદ્ધાંતઃ આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન
તરણનો નિયમ : આર્કિમિડીઝ
• વિદ્યુત પૃથ્થકરણનો નિયમઃ માઈકલ ફેરાડે
• પૃથ્વી સૂર્યની આસપાસ ફરે છે ઃ કોપરનિક્સ
૦ લોલકનો નિયમ ઃ ગેલેલિયો
• ધાતુને ઓગાળવા ઉપયોગી ખનિજઃ ફ્લોરસ્પાર
• કૃત્રિમ વરસાદ માટે ઉપયોગી : સિલ્વર આયોડાઈડ
• ફોટોગ્રાફીમાં ઉપયોગી : સિલ્વર બ્રોમાઈડ
• એસિડ વર્ષા માટે જવાબદારઃ સલ્ફર ડાયોક્સાઈડ
• લેમ્પ અને ટ્યુબલાઈટમાં ઉપયોગી : નિયોન
♦ DDT નું પૂરું નામ ઃ ડાયક્લોરોડિફેલિનટ્રિક્લોરોઈથેન
• RDX નું પૂરું નામ : રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપ્ડ એમ્પ્લોસિવ
♦ માર્સ વાયુ : મિથેન •
• હાસ્ય વાયુ ( લાફિંગ ગેસ ) : નાઈટ્રસ ઓક્સાઈડ
એન્ડોસ્કોપી : શરીરના અંગોનું નિરી
• પેસમેકર : હૃદય સાથે સંબંધિત
• ડાયાલિસિસઃ કિડની બંધ થાય તો તેના દ્વારા લોહી શુદ્ધિકરણ
♦ PSLV નું પૂરું નામ : પોલાર સેટેલાઈટ લોન્ચ વ્હિકલ
• GSLV નું પૂરું નામઃ જીઓસિન્ક્રોનસ સેટેલાઈટ લોન્ચ વ્હિકલ
• વિક્રમ સારાભાઈસ્પેસ સેન્ટરઃ થુમ્બા ( તિરુવનંતપુરમ - કેરળ )
♦ સતીષ ધવન સ્પેસ સેન્ટર : શ્રી હરિકોટા ( આંધ્રપ્રદેશ )
• ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી ( PRL ) : અમદાવાદ
ભારતનો પ્રથમ ઉપગ્રહ : આર્યભટ્ટ
ખોટું સોનું : આયર્ન પાયરાઈટ્સ •
• મતદાન માટેની શાહી : સિલ્વર કલોરાઈટ
વાતાવરણમાં નાઈટ્રોજન : 78 ટકા.
• વિમાનમાં ઇંધણ તરીકે ઉપયોગ : ઇથાઈલ
• પેટ્રોલ સાથે મેળવીને ઇંધણ તરીકે વપરાતું : મિથાઈલ આલ્કોહોલ છે
टिप्पणियाँ
एक टिप्पणी भेजें